May mắn cả năm chỉ có một ngày

Có khả năng nói mọi bất hạnh xảy ra trên đời rồi dẫn đến bi kịch khủng khiếp là do nói dối hoặc bất tín. Vì sao vậy? chúng tôi vẫn thường nói đến ba thìa khóa cơ bản để xây dựng cuộc thế thuận hoà là CHÂN – THIÊN – MỸ. Chân – đứng đầu bảng , cũng là chân thật , chân tình. Vậy thì nói dối tức thị ngược với CHÂN , mần răng chẳng dẫn đến tan vỡ bất hạnh? nhà triết học Hegel một bậc thầy của người Đức và thế giới đã lý giải thế này: một chiếc cột bị dựng nghiêng , người ta sẽ phải dựng cho tới khi nào nó đứng thẳng trên Đại địa , có như vậy nó mới không đổ. Một chiếc cột dựng nghiêng sẽ đổ kéo theo cả tòa nhà đổ. Vậy thì khi chiếc cột đứng thẳng , đó Ấy là giá trị chân lý của nó rằng: nó buộc phải đứng thẳng mới đứng vững và chống giữ vòm mái hay thứ khác. Phải có Chân , rồi mới đến Thiện , rồi mới có Mỹ. Chẳng hạn một tòa cấu trúc hoa lệ Xinh đẹp tinh xảo , nhưng nếu nó không đứng vững trên những chiếc cột dựng thẳng thì mần răng còn bàn về vẻ đẹp của nó? Một bức tượng cũng vậy , người ta chỉ bàn về vẻ đẹp của nó khi nó đảm bảo luật trọng lượng và đứng vững thành hình khối trên Đại địa. Không có Chân thì cũng chẳng có Thiện , như người Việt bảo: “Cha nói oan , quan nói hiếp , chồng có nghiệp nói thừa” , nếu trong phú cho hình thể chỉ dùng ngôn từ áp đặt hoặc trí trá thì dù là phú cho hình thể vợ chồng hay phụ tử rồi cũng sa lầy vào phá sản mà thôi. Gần đây , ở ta xảy ra hàng loạt các vụ trọng án , chỉ vì lẽ “cha không từ con thì không hiếu” , “chồng không hiền , vợ thì không thảo”… chẳng hạn có một vụ án giết tróc chỉ vì một lẽ phi lý cỏn con. Cậu kia mượn của bạn chiếc di động để gọi một vố , nhưng sau đó lại không trả , đến ngày hôm sau người bạn chăng khứng nổi sự phi lý có mượn không có trả đó , liền va chạm rồi để xảy ra án mạng. Nói dối là ngành ngọn của mọi bất hạnh , nên nói dối xấu lắm!? vậy mà chúng tôi đang đứng trước ngưỡng cửa ngày mùng Một tháng Tư , ngày nói dối châu Âu , châu Mỹ , rồi nay lan ra toàn cầu. Nhiều người còn cho đây là một ngày hội lớn , “nói dối vui vẻ” , thậm chí mắc mớp hoặc nói dối còn may mắn. Thế thì vì sao lại “trù úm , dè bỉu” rằng nói dối là xấu được??? Tại sao? chúng tôi thử bàn kỹ về việc này. Thật ra sự kiện này là một niềm vui ở chỗ , không phải loài người yêu thích hay tôn vinh nói dối , mà người ta thấy nói dối giống như một tồn tại tất yếu không tránh nổi của kiếp người , bởi thế họ tổ chức cho nói dối được xả rác một ngày cho đã trong năm , để người ta không còn thèm đổ rác lung bung nữa. Đó hẳn là ý nghĩa tích cực của ngày nói dối. Cậu bé người gỗ Pinocchio với chiếc mũi luôn dài ra mỗi lần nói dối. Có một bài hát của người Việt rằng: “Người mình bao năm chăn gối , bây giờ còn dối gian nhau , mấy ai trong đời hiểu thấu?” cuộc thế , tình ái éo le là vậy , người gối ấp má kề với ta , hiểu một cách sâu sắc thâm sơn cùng cốc , hay như cách nói của Kinh Thánh là thịt của thịt , xương của xương , người con trai và đàn bà lìa bỏ bố mẹ mình , phối hợp với nhau thành một xương một thịt , vậy mà giờ đây người lừa dối ta , nào tin nhắn , nào telephone , nào đi muộn về sớm , nào ngơ ngẩn không rõ ràng , tất thảy người đang lừa dối ta , vậy thì có đau lòng không? song xét lại , chính vì người quá thân thiết với ta , người sợ ta , người sợ phá sản giao tế với ta , nên người mới phải loanh quanh nói dối. Người Việt còn có câu “nhanh hẩu đoảng , thật thà hư”. Nhanh nhẹn là tốt vì nó biểu lộ sự sốt sắng trong công việc. Nhưng nhanh hẩu đoảng thì không tốt vì đó là biểu lộ của sự bỏ bê , sốt ruột , làm buông rơi bỏ vãi , nhanh mà bỏ sót Thất bại thì nhanh làm gì? Còn thật thà , đến nhà người mới sinh , nhìn thấy đứa nhỏ lại nói thật: mặt cháu gãy trông xấu thế , chân tay ngắn chùn chũn chắc lớn không thể nào thành chân dài được , rồi lại còn ngửa cổ đếm rui mè đánh một câu “nhà toàn gỗ thế này cháy thì to lắm” , đấy là thật thà lỗ mãng , thật thà làm đau người khác , thật thà của tâm hồn chật chội không thể bao dung. Và đó là thật thà hư! vì sao người ta lại phải nói dối? chẳng hạn như trong tình ái , mới bữa qua chàng còn sẵn sàng trèo ngàn vực sâu núi thẳm băng mình vào miệng của gươm giáo để cứu nàng hiển hách là vậy mà sao hôm nay chàng lại nặn ra những lời ngắc ngứ nói dối vịt mắc tóc? Đó là bởi dục vọng. Vì “đàn ông một trăm lá gan , lá ở cùng vợ lá toan cùng người” nên mới thế. Và nói dối không chỉ được dùng để biện hộ che chắn sự thật , mà thừa thãi người như người Việt Cùng một tư tưởng “mồm miệng đỡ chân tay” , người ta khoa môi múa mỏ để được bỏ qua việc làm của chân tay , hơn thế còn nâng cao thể diện , đánh bóng danh tiếng mình , thậm chí còn dùng đó là phương cách ngắn nhất , hữu hiệu nhất để lừa đảo , Lên bực quan tiến chức , hứa hão để mưu lược những Thành tựu lớn trong cả khoa học , nghệ thuật , chính trị và tôn giáo. Con trẻ được giá phỏng tờ giấy trắng chưa kịp lấm bụi đời bao giờ cũng hồn nhiên thật thà hơn. Trái lại thừa thãi người lớn tuy rằng nói dối là sản phẩm trưởng thành của người lớn , nên càng có tuổi người ta lại càng nâng cao khả năng nói dối , rồi nói phét của mình , nói dối non-stop , nói dối không ngừng , nói dối trăm nghìn cái , nếu có bị vỡ lở năm bảy cái thì đã có trăm nghìn cái pha bột nở khác bổ xung , với nhiều người nói dối đã trở thành thói thường , và người ta còn nghĩ thật là thiệt thòi những ai không biết nói dối , vì đó là những người đã không biết bơm hơi làm cho cuộc thế của mình phồng lên có một thành mười như bánh phồng tôm. Sự nói dối phát triển đến mức , trên thế giới có cả những học thuyết gia cự phách triển khai những nghệ thuật nói dối. Như tác giả , nhà triết học , sử gia lừng danh người Ý Niccolo Machiavelli đã viết cuốn “Quân Vương” ( The Prince ) , dạy cho các quân vương khét tiếng làm chính trị rằng: Hãy hứa và hứa không ngừng , hứa mà hư ảo hiện lời hứa còn hơn là không hứa gì cả , vì hứa là đem đến lạc quan cho dân chúng , cho đến thời điểm chín mùi mà lời hứa vị lai thì hãy cấp tập hứa những điều khác để dân chúng cầu mong vào đấy mà quên lời hứa cũ đi. Làm quân vương thì không cần phải giữ lời hứa mà chỉ cần nuôi lạc quan cho những lời hứa đó... Đến lượt Hitler , y đã trở thành một chuyên gia nói dối ngoại hạng bất chấp hơn nhiều , y nói: hãy nói dối , sẵn sàng nói dối gấp hàng triệu lần , để người ta có khả năng tin rằng ngay cả những gì phi lý nhất cũng là sự thật. Cố nhiên loài người không nghĩ vậy! Người Hy Lạp xưa đã cho rằng: mọi điều thuận hoà trên đời phải được bắt đầu từ sự thật như rau xanh thật ăn không ngộ độc , thịt thú rừng thật ăn có sức khỏe , còn thuốc thật thì trị liệu. Thánh Gandhi ở Ấn Độ tuy rằng : “Người ta không thể phủ nhận một sự kiện mà chỉ có thể phủ nhận ý kiến về sự kiện đó”. Đức Phật Thích Ca thì tuy rằng “Sự đần lớn nhất cuộc đời là dối trá”. Hiện thực người ta thấy , những người nói dối chỉ có thể mưu cầu được những Thành tựu vặt vãnh như từ chối hay chen ngang chút đỉnh , trái lại người buôn bán lớn phải có chữ tín , những bác học lớn , nghệ sĩ lớn đều là những người hồn nhiên chân tình. Ngay cả chọn rể cho con , người ta cũng muốn chọn một anh chàng hiền lành thuần hậu. Ở châu Á , Trung Quốc và Việt Nam ta Vốn dĩ đều khuyên dạy con người phải sống hồn hậu. Người Việt nói “thuốc đắng dã tật , sự thật mất lòng”. Hoặc nói “lời nói chắc như đinh đóng cột”. Có nghĩa lời nói đó vừa là sự thật vừa là trách nhiệm , có Tấm giấy ghi tên tuổi trên cột đề huề. Còn người Trung Quốc bảo: “Nhất ngôn cửu đỉnh” tức một lời nói nặng tựa chín đỉnh. Và cũng còn nói “Nhất ngôn ký xuất , tứ mã nan truy” , tức thị , một lời nói ra bốn ngựa khó đuổi , khuyên người ta cần cẩn trọng trước lời nói , chớ có ba hoa vô trách nhiệm mà gây họa. Người ta còn răn: Lợi từ miệng , họa cũng từ miệng , chớ có bất cẩn trong lời nói. Bởi thế người Việt còn dạy: “Uốn lưỡi bảy lần hãy nói”. Và còn rủa xả: “Đừng nhỏ bọt xuống đất lại liếm” nói về những kẻ nói chả trách nhiệm , nói không giữ lời… Thế giới có ngày nói dối không phải để động viên nói dối , mà để thả rông người ta xả rác cho đã mà đừng nói dối nữa. Nhưng loài người vẫn sợ nói dối lắm , bằng chứng là thừa thãi nước như Anh , Canada , Úc , New Zealand... chỉ cho ngày nói dối kéo dài nửa ngày , vì sợ không kiểm tra được sức lan tỏa của nó. Vậy thì chúng tôi hãy hoan hỉ chào đón ngày nói dối theo cái cách là sẽ nói dối vài giờ cho đã cả năm , còn sau đó tất thảy những gì ta nói là sự thật và trách nhiệm. Nếu được như thế thì không cách gì Nhà ở không hạnh phúc và nhà nước không hùng mạnh
. Cậu bé người gỗ Pinocchio với chiếc mũi luôn dài ra mỗi lần nói dối.